Είναι μια αρκετά συχνή διαδικασία σε άτομα που προσπαθούν να ελέγξουν το βάρος τους, κατά την οποία το βάρος ανεβαίνει και κατεβαίνει σαν ένα γιο–γιο.
Κατά τη διάρκεια της δίαιτας, η απώλεια λίπους οδηγεί σε μειωμένα επίπεδα μιας ορμόνης, της λεπτίνης, η οποία απελευθερώνεται από τις λιπαποθήκες στην κυκλοφορία του αίματος και φυσιολογικά δίνει το σήμα κορεσμού και βοηθά να αισθανόμαστε χορτάτοι.
Με τη μείωση του λίπους, η λεπτίνη μειώνεται και η όρεξη αυξάνεται, καθώς ο οργανισμός προσπαθεί να γεμίσει τα εξαντλημένα αποθέματα ενέργειας. Επιπλέον, η απώλεια μυϊκής μάζας κατά τη διάρκεια της δίαιτας αναγκάζει το σώμα να διατηρήσει ενέργεια.
Τα περισσότερα άτομα που κάνουν μια γρήγορη δίαιτα απώλειας βάρους, θα ανακτήσουν το 30-65% του χαμένου βάρους εντός ενός έτους. Επιπλέον, το 1/3 επαναπροσλαβάνει περισσότερο βάρος απ' ό,τι έχασε.
Έχει φανεί ότι το φαινόμενο γιο- γιο κατά την διάρκεια της δίαιτας οδηγεί σε αυξημένο ποσοστό σωματικού λίπους και μεγαλύτερο λίπος στην κοιλιά. Κατά τη διάρκεια της φάσης πρόσληψης βάρους, το λίπος επανακτάται πιο εύκολα από τη μυϊκή μάζα. Έτσι, όταν επαναλαμβάνεται το φαινόμενο, το ποσοστό σωματικού λίπους αυξάνεται σταδιακά και δυσκολευόμαστε περισσότερο να χάσουμε βάρος.
Για την πρόληψη της ανακύκλωσης του βάρους συστήνεται, αντί για δίαιτα απώλειας βάρους, η βελτίωση των διατροφικών συνηθειών.
Κατά τη διάρκεια της δίαιτας απώλειας βάρους, το σώμα χάνει μυϊκή μάζα καθώς και σωματικό λίπος. Επειδή το λίπος ανακτάται πιο εύκολα από τους μυς μετά την απώλεια βάρους, με την πάροδο του χρόνου έχουμε μεγαλύτερη απώλεια μυών, η οποία οδηγεί επίσης σε μειωμένη φυσική αντοχή.
Η άσκηση και ιδιαίτερα οι ασκήσεις μυϊκής ενδυνάμωσης μειώνουν την απώλεια, κάνοντας το σώμα να δομήσει μύες, ακόμα και όταν το υπόλοιπο σώμα αδυνατίζει.
Κατά τη διάρκεια της απώλειας βάρους, οι διατροφικές ανάγκες του οργανισμού αυξάνονται και θα πρέπει να καταναλώνονται επαρκής ποσότητες πρωτεϊνών καλής ποιότητας, ώστε να βοηθήσουν στη μείωση της απώλειας μυών.
Λιπώδες ήπαρ έχουμε όταν το σώμα αποθηκεύει το πλεονάζον λίπος στα ηπατικά κύτταρα. Η αύξηση του βάρους, η παχυσαρκία και η ανακύκλωση βάρους αποτελούν παράγοντες κινδύνου για την ανάπτυξη λιπώδους ήπατος. Το λιπώδες ήπαρ συνδέεται με αλλαγές στον τρόπο με τον οποίο το ήπαρ μεταβολίζει τα λίπη και τα σάκχαρα, αυξάνοντας τον κίνδυνο για διαβήτη τύπου ΙΙ. Μπορεί επίσης να οδηγήσει σε χρόνια ηπατική ανεπάρκεια, γνωστή και ως κίρρωση.
Το φαινόμενο γιο–γιο έχει συσχετιστεί με υψηλότερες πιθανότητες εμφάνισης διαβήτητύπου ΙΙ. Ο κίνδυνος είναι μεγαλύτερος σε όσους αποκτούν μεγαλύτερο βάρος από ό,τι είχαν πριν από τη δίαιτα. Η ανάκτηση βάρους μετά από απώλεια, μεταφράζεται σε αύξηση του λίπους στην κοιλιά και είναι πιο πιθανό να οδηγήσει σε διαβήτη από ό,τι το λίπος που αποθηκεύεται στα πόδια ή τους γοφούς.
Μία μελέτη έδειξε αυξημένα επίπεδα ινσουλίνης σε αρουραίους που ανακύκλωσαν το βάρους τους κατά τη διάρκεια ενός έτους, σε σύγκριση με όσους κέρδιζαν σταθερά βάρος. Τα αυξημένα επίπεδα ινσουλίνης μπορεί να είναι ένα πρώιμο σημάδι διαβήτη.
Η ανακύκλωση του βάρους έχει συσχετιστεί με κίνδυνο για στεφανιαία νόσο και καρδιακές παθήσεις – όσο μεγαλύτερη είναι η μεταβολή του βάρους, τόσο μεγαλύτερος είναι ο κίνδυνος. Μια ανασκόπηση πολλών μελετών κατέληξε στο συμπέρασμα ότι οι μεγάλες διακυμάνσεις του βάρους με την πάροδο του χρόνου διπλασίασαν τις πιθανότητες θνησιμότητας από καρδιακές παθήσεις.
Η αύξηση του σωματικού βάρους καθώς και η ανακύκλωση βάρους φαίνεται να αυξάνουν την αρτηριακή πίεση. Έχει αποδειχτεί ότι, το φαινόμενο γιο-γιο μπορεί να αμβλύνει την υγιή επίδραση της απώλειας βάρους στην αρτηριακή πίεση με την πάροδο του χρόνου. Παρόλα αυτά ο κίνδυνος φαίνεται να εξασθενίζει με τα χρόνια, γεγονός που υποδηλώνει ότι αν η ανακύκλωση βάρους γίνει σε νεαρή ηλικία δεν μπορεί να επηρεάσει τον κίνδυνο καρδιακής νόσου στη μέση ηλικία ή αργότερα.
Πολλοί απογοητεύονται βλέποντας τη σκληρή δουλειά που έκαναν για απώλεια βάρους να εξαφανίζεται κατά τη διάρκεια της αύξησης του βάρους στην ανάκαμψη της δίαιτας γιο-γιο. Ενήλικες με ιστορικό γιο-γιο αναφέρουν ότι αισθάνονται εκτός ελέγχου και δυσαρεστημένοι από τη ζωή και την υγεία τους.
Αν έχεις δοκιμάσει διάφορες δίαιτες, χωρίς την επιτυχία μακροπρόθεσμων αποτελεσμάτων, δεν πρόκειται για μια προσωπική αποτυχία/αδυναμία - αλλά είναι ένας λόγος να δοκιμάσεις κάτι άλλο.
Δες επίσης: Πως να επιτύχεις τους στόχους απώλειας βάρους;
Οι περισσότερες δίαιτες αποτελούν ένα σύνολο κανόνων που πρέπει να ακολουθηθούν για μια καθορισμένη χρονική περίοδο, ώστε να επιτευχθεί ένας στόχος απώλειας βάρους. Αυτό το είδος δίαιτας οδηγεί σε αποτυχία, διότι διδάσκει ότι οι κανόνες πρέπει να τηρούνται μέχρι να επιτευχθεί ο στόχος. Μόλις ολοκληρώσεις το στόχο και βγεις από το πρόγραμμα, είναι εύκολο να ξαναγυρίσεις στις παλιές σου συνήθειες που προκάλεσαν την αύξηση του σωματικού βάρους.
Επειδή ο οργανισμός αυξάνει την όρεξη και διατηρεί το λίπος κατά τη διάρκεια της δίαιτας, πολύ συχνά μια προσωρινή δίαιτα γίνεται αυτοκαταστροφική, οδηγώντας σε προσωρινή βελτίωση ακολουθούμενη από αύξηση βάρους και απογοήτευση.
Για να σπάσεις τον κύκλο των προσωρινών αλλαγών που προκαλούν προσωρινή επιτυχία, σταμάτα να σκέφτεσαι τη δίαιτα και άρχισε να σκέφτεσαι την αλλαγή στη νοοτροπία και τις μόνιμες αλλαγές στον τρόπο ζωής.
Δες επίσης: Μπορώ να αδυνατίσω χωρίς προσπάθεια;
Μερικές συνήθειες που φαίνεται ότι βοηθούν στη σταδιακή μείωση και διατήρηση του βάρους μακροπρόθεσμα:
Κάνοντας μόνιμες αλλαγές στον τρόπο ζωής που προάγουν ένα υγιές βάρος, μπορείς να έχεις μόνιμη επιτυχία και να σπάσεις τον κύκλο του φαινομένου γιο-γιο. Αυτές θα βελτιώσουν τη ζωή σου, ακόμα και αν η απώλεια βάρους είναι αργή ή μικρή.
Επικοινώνησε μαζί μου για να σχεδιάσουμε το κατάλληλο πρόγραμμα διατροφής για εσένα και να εκπαιδευτείς σε θέματα διατροφικής συμπεριφοράς.
Είμαστε μια ομάδα Διαιτολόγων - Διατροφολόγων και στόχος μας είναι να σε παροτρύνουμε, να σε κινητοποιήσουμε και να σε εκπαιδεύσουμε σε μια αλλαγή στάσης ζωής... Δοκίμασε!